ตีความการประกวด Plan-less House ของ Kengo Kuma

ถ้าว่ากันตรงๆ ก็ คือ ขึ้นคำว่า Plan คือสิ่งที่ อธิบาย Lifestyle หรือแนวทางการใช้ชีวิตของเรา โดยคำที่เป็นความหมายหลักของเรื่องทั้งหมดคือคำว่า division หรือ การแบ่งออกเป็นส่วนๆ ด้วยสิ่งที่เราเรียกว่า “ผนัง” (ผนังแบ่งพื้นที่ใช้สอยออกเป็นส่วนๆ) และแน่นอนว่า ถ้าเราเน้น ผนังหรือกำแพงในแบบแปลนเป็นเรื่องสำคัญ สิ่งที่จะเตะตาเรามากที่สุดก็คือตัวผนังที่อยู่บนแปลน ที่เหมือนเป็นสิ่งที่จำเป็นมากสำหรับ บ้า่นหลังหนึ่ง เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้

แต่ถ้ากลับไปถามคำถามง่ายๆ ว่าผนังจำเป็นต้องมีอยู่เป็นตัวแทนของความเป็นบ้านหรือไม่ ทำไมเราไม่สามารถอธิบายความหมายของความเป็นบ้านด้วยลักษณะการจัดวางเฟอร์นิเจอร์ ? หรือ เครื่องใช้สอยบนโต๊ะ อุปกรณ์ต่างๆ หรือแม้กระทั่งสิ่งที่เรียบเป็นสองมิติอย่าง วัสดุปูพื้น ซึ่งจริงๆแล้ว วัสดุปูพื้นเป็นเพียงสิ่งเดียวที่ มนุษย์สัมผัสโดยตรงเสมอ (แน่นอนว่ารวมทั้ง กลอนประตูและที่รองนั่งในห้องส้วม) ถ้าเราจะมองความเป็นบ้านโดยการกลับมาเปรียบเทียบกับประสาทสัมผัสของตัวเราเป็นหลัก บ้านก็จะกลายเป็นความหลากหลายของพื้นผิวต่างๆแทนที่จะเป็นเรื่องของ space หรือเราจะลองมองในแง่ของความแตกต่างของอุณภูมิที่เกิดขึ้น หรือจะมองในแง่การเคลื่อนที่ของอากาศอันวุ่นวายสับสน

สิ่งที่ ทำให้ Kengo Kuma ตั้งคำถามกับความสามัญของผนังก็คือ เขาคิดว่าการที่จะต้องแบ่งชีวิตออกเป็นส่วนๆ ด้วยผนัง แต่แล้วทุกๆสิ่งก็ค่่อยๆ เปลี่ยนไป การแบ่งเป็นส่วนๆ ค่อยๆ เปลี่ยนรูปหรือลดลง ด้วยเหตุผลหลายๆ ประการ หนึ่งในนั้นคือ เทคโนโลยี เช่นโทรศัพท์มือถือ หรือ การเปลี่ยนแปลที่แทบจะเกิดขึ้นตลอดเวลาของข่าวสารข้อมูลที ทำให้เราเรียรู้ตลอดเวลาจนทำให้ แนวคิดของเราเกิดความไม่หยุดนิ่ง หรือแม้แ่ต่การที่ตัว lifestyle เองหายไปในช่วงเวลาที่คุณกำลังจะสร้างบ้านในผันของคุณ (จะเป็นเพราะงานการยุ่ง มีลูก มีภาระอื่นๆ สิ่่งที่ต้องทำเป็นสิ่งที่ไม่เคยคิด สิ่งที่อยากทำกลับไม่ได้ทำแล้ว ก็เท่ากับว่า Lifestyle เปลี่ยนไป ต้องหาวิธีปรับใหม่) สิ่งที่น่าสนใจมากที่สุด น่าจะเป็นเรื่องของจุดประสงค์ คนที่มีโอกาสที่จะออกแบบบ้าน สร้างบ้านเป็นของตัวเองนั้น มักจะมีจุดประสงค์ที่เป็นตัวของตัวเองไม่เหมือนใคร และมักจะมากกว่าหนึ่งประการ ถ้ามองกันให้ลึกๆ ถามคำถามให้มากๆ แล้ว จะพบว่า มันเป็นเรื่องของ สิ่งของที่อยู่ในบ้านทุกๆ ชิ้น (ผู้คนบอกว่าอยากมี ทีวีใหญ่ๆ อยากมีตู้ปลา อยากทำกับข้าวให้สนุก อยากให้ลูกมีห้องสมุด อยากมีห้องซ้อมดนตรี) ไม่ใช่เป็นเพียงแค่ พื้นที่ว่างที่ถูกล้อมกรอบ สร้างขึ้นมาเพื่อจุดประสงค์ต่างๆ

นี่คืดแนวความคิดหลักของการประกวดครั้งนี้ในการที่จะตีความบ้านใหม่ โดยฉีกให้ออกจากเรื่องของการทำผนัง แบ่งส่วน ตามการออกแบบปกติ ถ้าคุณหาเรื่องที่น่าสนใจมาก แต่เป็นเืรื่องที่เราสัมผัสอยู่ทุกๆ วันในบ้าน แต่คนมักจะมองข้าม นั่นน่าจะเป็น Concept ของคุณ (Kengo Kuma ใช้ตัวอย่างในการอธิบายมากเกินไป สิ่งที่เขาบอกเป็นแนวคิดเจ๋งๆ ทั้งนั้น แต่เท่ากับว่าเขาปิดทางเลือกพวกนั้นหมดแล้ว เพราะเขาบอกออกมาแล้ว คุณต้องคิดให้ลึกกว่านั้นอีก ห้ามถามว่าผมคิดยังไง เพราะถ้าผมบอกคุณตอนนี้ ก็เท่ากับบอก public เดี่ยวจะไป ชี้นำความคิดคุณ)

(ที่ตลกที่สุดน่าจะเป็นเรื่องของ เนื้อหาที่ต้องส่ง หรือ Content เพราะว่า การอธิบาย เนื้อหาการประกวดบรรเจิดมาก แต่เวลาจะเอางานส่ง เล่นเป็นแบบ Project มี Plan (เนื้อหาว่า Plan-less House แต่ดันขอ Plan) รูปด้าน รูปตัด มีDetail มี model อะไรเสร็จ เหมือนกับว่า Practical มากๆ จะเอาไปสร้างจริงๆ ค่อนข้างขัดแย้งกับ คำบรรยายที่ Conceptual มากๆ)
ตามสัญญานะครับ ตีให้แล้ว และคิดว่าน่าจะแตก เชิญส่งประกวดซะดีๆ

ขอให้โชคดีครับ